Ryszard Suwalski

Na rozwijającym się dynamicznie rynku tworzyw sztucznych, tak jak w innych branżach produkcyjnych, kluczowe znaczenie dla sukcesu producenta ma jakość jego wyrobów. Aby ją osiągnąć, przetwórstwo tworzyw wymaga doświadczonego wykwalifikowanego personelu oraz zastosowania najwyższej jakości sprzętu i środków pomocniczych poprawiających i optymalizujących właściwości mechaniczne, fizyczne, chemiczne i estetyczne wyrobu końcowego.

W ostatnich latach poza klasycznymi środkami pomocniczymi rozwinęła się także grupa środków smarnych wielofunkcyjnych wpływających jednocześnie na kilka parametrów przetwórstwa. Pozwalają one wyeliminować wady powierzchni wyrobu, niestatyczność sprężysto-lepką oraz odkładanie się osadu na ustniku. Są to najczęściej specyficzne polimery.

Wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów, swój wkład w rozwój tego rodzaju środków ma także zgierska spółka COLEX. Znaczącym osiągnięciem laboratorium firmy są zwłaszcza wielofunkcyjne środki smarne serii Adcol-process opracowane przed niespełna dwoma laty i z sukcesem testowane w minionym okresie przez producentów butelek, folii dmuchanej i typu „cast”, jak również profili i innych produktów w technologii wytłaczania.

Zasadnicze zyski ze stosowania środków Adcol-process wynikały zwłaszcza ze zwiększenia wydajności, zmniejszenia zużycia energii i podniesienia jakości obróbki masy plastycznej.

W procesie przetwórstwa charakterystycznym zjawiskiem jest powstawanie tarcia między płynącym tworzywem a ścianką maszyny, które zmniejsza prędkość przepływu (rys. 1). Stosowanie środków serii Adcol-process znacząco minimalizuje tarcie, powodując „uregulowany” sposób przepływu tworzywa przez maszynę (rys. 2).

Taki przepływ:

• gwarantuje lepsze i łatwiejsze mieszanie się składników w maszynie, poprawiając m.in. jednolitość wybarwienia;
• uniemożliwia przywieranie grudek tworzywa do ścianek maszyny, przekształcających się później w spieki, które plamią wyroby grubościenne lub zrywają i dziurawią folię.

rys. 1 Zmniejszenie prędkości przepływu wskutek tarcia tworzywa o ścianki maszyny (uwypuklenie czoła strumienia masy plastycznej)		rys. 2 Zmniejszenie tarcia masy plastycznej, równomierny (z jednakową prędkością) przeływ strumienia masy plastycznej przez maszynę

Obserwowane korzyści ze stosowania środków serii Adcol-process to także:

• zwiększenie wydajności wynikające z szybszego przepływu tworzywa przez maszynę, dzięki czemu można łatwo zmieniać parametry przetwórstwa (zachowując szybkość cyklu, można zmniejszyć o ok. 10% temperaturę lub ciśnienie, lub nie zmieniając ciśnienia i temperatury, można skrócić cykl o ok. 10%);
• zapobieganie odkładaniu się osadu na kołnierzu głowicy, zwłaszcza w przypadku pracy z koncentratami zawierającymi biel tytanową i pigmenty mikowe (rys. 3);
• ograniczenie degradacji tworzywa poprzez skrócenie czasu jego pozostawania w maszynie (regranulat z odpadów produkcyjnych jest bardziej wartościowy);
• łatwiejsze przechodzenie na inny kolor osiągnięte wskutek ograniczenia adhezji masy tworzywa do ścianki maszyny (duże oszczędności w środkach czyszczących, jak i w czasie);
• zwiększenie połysku wyrobu; brak wpływu na jakość druku na wyrobie gotowym lub folii;
• zapobieganie zjawisku „skórki pomarańczowej” lub w przypadku folii efektu „skórki rekina” osiągnięte wskutek równomiernego przepływu masy tworzywa.

rys. 3 Eliminacja odkładania się osadu na kołnierzu głowicy
bez środka pomocniczego (osad po 15 minutach; pierwsze ślady po 3 min.)		z użyciem 2% środka Adcol-process PE 114-40 (brak osadu po 30 minutach)

Środki z opisywanej grupy Adcol-process mogą być stosowane do wielu tworzyw, produkowane są w formie granulatu i są dostępne w różnych stężeniach. Należy podkreślić, że trudno jest podać jedną zalecaną procentowość dozowania tych środków, co wynika ze specyfiki ich stosowania w procesie przetwórstwa. Aby zaobserwować wszystkie opisane zalety środka wielofunkcyjnego, w początkowej fazie cylku (przez ok. 30 min.) należy dodawać większe ilości preparatu, po czym (po „nasmarowaniu” maszyny) można znacznie ograniczyć dozowanie. Ponadto przy regularnym stosowaniu środka w cyklu produkcyjnym, ilości zużywane do smarowania i wstępnego czyszczenia maszyny stopniowo maleją.

Szczegółowe doradztwo w konkretnych warunkach przetwórczych zapewnia producent – spółka COLEX.

Autor jest dyrektorem d/s rozwoju w firmie COLEX Spółka z o.o.